پله یکی از مهم ترین و کاربردی ترین اجزای ساختمان است اما استفاده از پله نیازمند داشتن فضای مناسب در ساختمان می باشد منظور از فضای مناسب صرفا خانه های دو،سه طبقه نمی باشد هر گونه اختلاف سطح را میتوان با انواع پله هموار کرد این عنصر کاربردی نه تنها به طور مداوم مورد استفاده قرار می گیرد بلکه حضور آن در خانه زیبایی بی نظیری به فضا می بخشد
درخانه هایی که از این المان در طراحی آن ها استفاده شده است در مقایسه با خانه هایی که فاقد پله هستند جلوه ای باشکوه تر دارند زیرا اشکال هندسی به کار رفته در راه پله و یا نمای بیرونی ساختمان اثرگذار خواهد بود .
شکل ظاهری پله های ساختمان با توجه به نوع کاربرد آنها طراحی می شود. این قسمت باید به نحوی ساخته شود که استفاده از آن به آسانی صورت گیرد، علاوه بر آن از ایمنی لازم جهت بالا رفتن و پایین آمدن برخوردار باشد. پلکان، یک پل ارتباطی بین دو سطح مختلف است و افراد می توانند با استفاده از آن از یک مکان به مکان دیگر بروند
در طراحی پله موارد حائز اهمیت بسیار زیاد هست که از جمله تمامی مقررات ایمنی ساخت پله که در انتهای مقاله ،به آنها به تفکیک اشاره شده است ،اما توجه به محل قرار گیری پله باید از ابتدای کار صورت گیرد زیرا که طراحی پله مستلزم این است که ساختار زیر بنایی پله مشخص باشد به طور مثال این ساختار در بعضی از طراحی ها از کف ،از دیوار مقابل و حتی گاها از سقف می باشد که طراح با توجه به ظرفیت فضاها موارد را بررسی می نماید
به طور کلی فضای پله برای طراحان دارای دو قسمت می باشد پلکان و نرده که موارد طراحی شده نشات گرفته از این دو قسمت می باشد به طور مثال برخی از طرحان طرح مورد نظر خود را معطوف به نرده ها می کنند که پله ای منحصر به فرد ایجاد کنند برخی باکس پله را به گونه ای طراحی میکنند که چشم نواز باشد
خلاقیت در طراحی انواع نرده
ترند های امروز برای طراحی پله بیشتر تحت این عنوان هستند و خلاقیت زیادی در آنها قابل مشاهده می باشد
استفاده از اشکال هندسی برای ساخت نرده به یکی از ترند های جهانی تبدیل شده است که طرفداران زیادی پیدا کرده است به استفاده از نرده ها به عنوان کتابخانه نیز تحت عنوان طراحی خلاقانه نرده ها میتوان اشاره کرد
متریال های مختلفی در ساخت این عنصر به کار می روند که از جمله می توان به انواع پله چوبی، فولادی، سنگی، بتنی، پلکسی و چوبی فلزی اشاره کرد. هر کدام از این پله ها قابلیت ها و زیبایی های منحصر بفرد خود را دارند و زیبایی بی نظیری به فضا می بخشند
این عنصر سازه ای از ۳ قسمت اصلی پله، سطح شیب دار و پاگرد و سه قسمت فرعی خیز پله، آب چکان و نرده تشکیل شده است.
قسمت های اصلی و فرعی راه پله ها را می توان به صورت زیر تعریف کرد
پله: پل ارتباطی بین دو سطح غیر هم سطح برای جابه جایی از یک مکان به مکان دیگر است
سطح شیب دار: سطحی است که پله ها بر روی آن تعبیه می شوند و می توان از آن به شاسی راه پله تعبیر کرد
پاگرد: محلی برای چرخش و تغییر مسیر حرکت و استراحت بین ردیف های پله است
خیز پله: شیبی است که از پایین به سمت بالای پله ادامه دارد
آب چکان: سطح شیب داری است که به همراه شیارهای باریک در کنار راه پله برای خروج آب، طراحی شده است
نرده: قسمتی است که دور تا دور پله ها از پایین تا بالا قرار دارد و برای امنیت در تردد بین راه پله ها استفاده می شود.
طراحی این المان باید بر اساس استانداردها صورت پذیرد. حداکثر پله های متوالی در هر بازو باید ۱۲عدد باشد و در صورت بیشتر بودن این تعداد باید از پاگرد بین آنها استفاده کرد. ارتفاع استاندارد برای آن نیز ۱۸ سانتی متر و اندازه کف آن باید ۳۳ سانتی متر باشد
برای ایجاد امنیت در تردد بین راه پله ها از نرده استفاده می شود. ارتفاع نرده محافظ حداقل ۸۰ سانتی متر است. تعبیه حفاظ در پرتگاه های مجاور راه پله امری بسیار ضروری می باشد و از خطر احتمالی سقوط می کاهد. بنابراین طراحی اصولی این المان در ساختمان نه تنها به زیبایی آن می افزاید بلکه تردد بین طبقات را آسان کرده و ایمنی را به ارمغان می آورد. پله ها از نظر نوع طراحی و ظاهر به انواع مختلفی تقسیم می شوند که در ادامه به آنها اشاره شده است.
انواع راه پله
راه پله ها براساس نوع طراحی و ساخت آن ها به دو دسته مستقیم و پیچ دار تقسیم می شوند که هریک ازاین دسته ها نیز خود شامل چند قسمت می شوند
پله مستقیم
طراحی این پله ها به صورت مستقیم و بدون هیچ پیچشی می باشد. طول پله های مستقیم در مقایسه با سایر پله ها بیشتر است به همین دلیل در مکان هایی که از نظر فضا مشکلی ندارند ساخته می شوند.
شکل هندسی آن ها به صورت مستطیل شکل است و عرض کف آنها اغلب ۳۰ سانتی متر می باشد. پله های مستقیم به انواع یک طرفه، دو طرفه با پاگرد وسط و دو زانو، دوطرفه با پاگرد وسط و سه بازو و سه طرفه با دو پارگرد و سه بازو دسته بندی می شوند
پله مستقیم یک طرفه
این پله ها اصولاً طول بلندی دارند و در مکان هایی که فضای طولانی به اندازه کافی وجود دارد تعبیه می شوند. طول بسیار بلند آن ها گاهی برای افراد خسته کننده است به همین دلیل در مسیر آن پاگرد تعبیه می شود
پله دوطرفه با پاگرد وسط و دو بازو این مدل از جمله رایج ترین پله ها می باشند که در اکثر ساختمان ها به چشم می خورد. نحوه طراحی آن ها بدین صورت است که پس از یک ردیف پله، پاگرد تعبیه می شود، سپس ردیف بعدی شروع می شود. در واقع پاگردی که در بین دو ردیف پله قرار دارد فضای زیادی اشغال نکرده و فرصتی برای استراحت فرد فراهم می کند
پله دوطرفه با پاگرد وسط و سه بازو
این مدل متشکل از دو ردیف پله به عرض کم و یک ردیف پله با عرضی بیشتر می باشد و اصولاً در مکان هایی که تردد در آن ها زیاد است مورد استفاده قرار می گیرد از جمله دانشگاه ها، ادارات و …
پله سه طرفه با دو پاگرد و سه بازو
از این نمونه در ساختمان هایی که ارتفاع بین طبقات بلند و فضای پله کم است استفاده می شود. از فضای بین این پله ها می توان برای تعبیه آسانسور استفاده نمود
پله پیچ دار
این نوع پله ها همان طور که از نامشان پیداست دارای پیچ هستند و زاویه پیچ آنها با توجه به فضا تعیین می شود. این مدل به انواع زیر دسته بندی می شوند
پله با پیچ کامل
از آن ها در مکان هایی که فضا محدود است استفاده می شود زیرا فضای بسیار کمی اشتغال می کنند. اگر به مغازه های کوچک و یا رستوران ها و فست فودها مراجعه کنید، شاهد چنین پله هایی خواهید بود. یک پیچ کامل در طراحی آن ها به چشم می خورد و پله ها و نرده آن ها با پیچی ملایم به سمت بالا هدایت شده اند
پله با پیچ قائم
این نوع پله ها دارای پاگرد هستند و به منظور استفاده بهینه از فضا طراحی شده اند. در فضای پاگرد گاهی دو الی سه پله تعبیه می شود
پله با پیچ تزئینی
این پله ها از جمله زیباترین پله ها می باشند که اغلب در ساختمان های بزرگ و لوکس طراحی می شوند. عرض آن ها زیاد است به همین دلیل نیاز به فضایی بزرگ دارند. زیبایی پله پیچ تزئینی بی نظیر است و نمادی از زندگی در مکانی مجلل محسوب می شود
راه پله چوبی
نمونه ای از زیباترین انواع راه پله هایی که می توان در طراحی خانه مورد استفاده قرار داد، نمونه چوبی می باشد. چوب به عنوان متریالی طبیعی می تواند باعث القای گرما به فضای خانه شود. زیبایی این متریال بر هیچ کس پوشیده نیست. اگر شما نیز از جمله طرفداران طراحی راه پله چوبی هستید، باید به یاد داشته باشید که نگهداری از آن کمی مشکل بوده و باید توجه ویژه ای در این زمینه داشته باشید
راه پله شیشه ای
نمونه ای دیگر که می توان آن ها را در دسته راه پله های مدرن قرار داد، انواع شیشه ای می باشد. راه پله های شیشه ای نمای زیبایی به خانه بخشیده و بهترین انتخاب برای فضای کوچک می باشد در این نوع طراحی استفاده از انواع پلکسی به چشم میخورد
راه پله سنگی
یکی از لوکس ترین انواع راه پله هایی که می توان در طراحی فضای مورد نظر از آن استفاده کرد، انواع سنگی می باشد. نکته مهمی که در طراحی آن ها باید به یاد داشته باشید، انتخاب سنگ مرغوب می باشد. انتخاب سنگ مناسب باید با توجه به فضای داخلی و خارجی صورت پذیرد.
استفاده از سنگ مرمریت و سنگ گرانیت برای ساخت پله امکان پذیر می باشد اما بهتر است برای ساخت پله از دسته سنگ های گرانیت استفاده نمود زیرا که این گونه از سنگ ها از استقامت بالاتری نسبت به انواع دیگر سنگ برخوردار هستند حتما به این امر توجه شود که سنگ انتخابی از قابلیت ابزار خوردن برخوردار است یا خیر
ضوابط و مقررات ساخت راه پله
به منظور نظارت بر تامین نیازهای ساکنین و بهره برداری از ساختمان های تابع نظام مهندسی و کنترل ساختمان، مقررات ملی ساختمان باید مورد توجه قرار گیرند. طبق ماده ۳۲ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب اسفند ماه ۱۳۷۴، این مقررات مجموعه ای از قوانین فنی و آئین نامه کنترل و اجرایی هستند که در جهت تامین رفاه، ایمنی، بهداشت و صرفه اقتصادی رعایت می شوند
بر اساس مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان، الزامات عمومی ساخت پله ها، راه پله ها و جان پناه ها به شرح زیر می باشند
پاگردها، کف پله ها و لبه آن ها باید از مصالح ایمن ساخته شوند و لغزنده نباشد
عرض پاگرد نیم دایره ای شکل در پله های اصلی باید با عرض پله مساوی باشد
حداقل عرض پله در پله های غیر اصلی ساختمان اگر بین دو دست انداز باشد ۶۰ سانتی متر، بین دیوار و دست انداز ۷۰ سانتی متر و بین دو دیوار ۸۰ سانتی متر می باشد
مصالحی که برای ساخت پلکان اصلی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند باید در برابر حریق مقاوم باشند
در مکان هایی که دارای اختلاف سطح بیشتر از ۷۰ سانتی متر هستند، باید با ایجاد دست انداز یا جانپناه مانع از سقوط افراد شد
حداقل عمق کف پله های اصلی ساختمان باید ۲۸ سانتی متر باشد
نمونه هایی از طراحی های خلاقانه برای ساخت پله
برای ساخت پله ای مدرن میتوان از محصول اس پی ال هم استفاده کرد برای آشنایی با این محصول و دیدن نمونه کار ها لطفا به لینک زیر مراجعه فرمایید
https://www.afrashplus.com/2019/03/05/%d9%88%d8%b1%d9%82-%d9%81%d8%b4%d8%b1%d8%af%d9%87-spl-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a8%d8%b1%d8%af%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a2%d9%86/
برای انتخاب کف پوش پله مناسب به لینک زیر مراجعه فرمایید
https://www.afrashplus.com/2020/04/14/کف-پوش-های-خاص-برای-راه-پله-خانه-دوبلکس/
